POREMEĆAJ GOVORA – POSREDNIK U INTERPERSONALNOJ KOMINIKACIJI
Neda R. MILOŠEVIĆ DEDAKIN [1] Akademija za humani razvoj, Beograd
Jovana P. JANJIĆ [2] Akademija za humani razvoj, Beograd
Jelena D. MILISAVLJEVIĆ [3] Akademija za humani razvoj, Beograd
[1] https://orcid.org/0000-0001-8274-3796, е-mail: neda.milosevic@ahr.edu.rs
[2] https://orcid.org/0000-0002-6081-1038
[3] https://orcid.org/0009-0007-5017-1173
Sažetak
Pod govornim poremećajem, uopšteno, podrazumevaju se sve smetnje u govornom funkcionisanju koje na bilo koji način remete verbalnu komunikaciju, bez obzira čime su uslovljenje i kako se ispoljavaju. Obično se smatra da govorni poremećaj ne predstavlja „tešku patologiju“. Imajući u vidu da je verbalna komunikacija složen psiho-socijalni fenomen, ona može uticati na funkcionisanje individue u psihosocijalnom polju. Međutim, u psihološko-psihijatrijskoj literaturi izučavanju ovog problema dat je marginalni značaj, pa je i interesovanje za njih sasvim površno. Govorni poremećaj poput poremećene artikulacije i fluentnosti svakoj jasno formiranoj poruci od strane govornika daje „novi izgled“ koji narušava njenu jasnoću na putu ka sagovorniku. Govorna distorzija je remetilački faktor u komunikativnom procesu i može se hijerarhijski predstaviti u zavisnosti od stepena poremećene produkcije. Unapređenje saznanja na ovom polju potrebno je pre svega u smislu naučnog i praktičnog delovanja u vezi sa govornojezičkim poremećajima. Istraživanja bi trebala da ukažu na značaj adekvatnih dijagnostičkih procedura koje doprinose unapređenju terapijskih procedura kao i prevenciji komunikativnih smetnji i poremećaja.
Key words: govorni poremećaji, komunikativni procesi, psiho-socijalno funkcionisanje.
Reference
| Allard, E. R., & Williams, D. F. (2008). Listeners’ perceptions of speech and language disorders. Journal of Communication Disorders, 41(2), 108-123. https://doi.org/10.1016/j.jcomdis.2007.05.002 | |
| Bebout, L., & Bradford, A. (1997). Attitudes toward speech disorders: Sampling the views of Cantonese-speaking Americans. Journal of Communication Disorders, 30(3), 205-229 | |
| Borota, V. (2004). Sintaksičke konstrukcije u jeziku dece sa razvojnom disfazijom (Doktorska disertacija). Beograd: Defektološki fakultet | |
| Borota, V. (2009). Organizacija logopedskog tretmana u prelingvističkom periodu. In F. Eminović (Ed.), Savremeni tretman dece sa posebnim potrebama (pp. 39-45). Beograd: Institut za psihooiziološ ke poremecáje i govornu patologiju „Prof. dr Cvetko Brajović“ | |
| Bugarski, R. (1995). Uvod u opštu lingvistiku. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva | |
| De Nil, L., & Brutten, G. (1990). Speech-associated attitudes: Stuttering, voice disordered, articulation disordered, and normal speaking children. Journal of Fluency Disorders, 15(2), 127-134 | |
| Habermas, J. (1984). The theory of communicative action, Volume 1: Reason and the rationalization of society. Boston: Beacon Press | |
| Hartley, P. (1999). Interpersonal communication. Florence, USA: Routledge | |
| Havelka, N. (1992). Socijalna percepcija. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva | |
| Hill, A., Watson, J., & Rivers, D. (2008). Key themes in interpersonal communication: Culture, identities and performance. Buckingham: Open University Press | |
| Hrnjica, S. (1991). Ometeno dete -uvod u psihologiju ometenih u razvoju. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva | |
| Hrnjica, S. (1997). Dete sa razvojnim smetnjama u osnovnoj školi. Beograd: Učiteljski fakultet | |
| Hrnjica, S. (2003). Opšta psihologija sa psihologijom ličnosti. Beograd: Naučna knjiga nova | |
| Hrnjica, S. (2008). Zrelost ličnosti. Beograd: Zavod za udžbenike | |
| Keramitčievski, S. (1990). Opšta logopedija. Beograd: Naučna knjiga | |
| Kristal, D. (1996). Kembrička enciklopedija jezika. Beograd: Nolit | |
| Lurija, A. (2000). Jezik i svest. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva | |
| Milošević, N., Zelić, M., & Čauševac, D. (2011). Psiho-socijalni aspekt kod mladih sa artikulaciono-fonološkim poremećajima. In M. Vantić-Tanjić et al. (Eds.), Unapređenje kvaliteta života djece i mladih: II Međunarodna naučnostručna konferencija (pp. 481-488). Tuzla: Udruženje za podršku i kreativni razvoj | |
| Milošević, N., Čauševac, D., & Zelić, M. (2011). Psihosocijalni pristup artikulaciono-fonološkim poremećajima. In N. Glumbić & V. Vučinić (Eds.), Specijalna edukacija i rehabilitacija danas: 5. Međunarodni naučni skup (pp. 315-321). Zlatibor: Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju | |
| Radoman, V. (2003). Psihologija jezika i jezičkih poremećaja. Beograd: Defektološki fakultet | |
| Radoman, V. (2004). Razvoj teorijskih modela ometenosti i jezička ometenost. Istraživanja u defektologiji, 5, 33-48 | |
| Rot, N. (1977). Osnovi socijalne psihologije. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva | |
| Rot, N. (2010). Znakovi i značenja. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva | |
| Sanger, D., Moore-Brown, B., Montgomery, J., Rezac, C., & Keller, H. (2003). Female incarcerated adolescents with language problems talk about their own communication behaviors and learning. Journal of Communication Disorders, 36(6), 465-486 | |
| Sharynne, M., Graham, D., & Jacqueline, B. (2013). „When he’s around his brothers … he’s not so quiet“: The private and public worlds of school-aged children with speech sound disorder. Journal of Communication Disorders, 46(1), 70-83 | |
| Sretenov, D. (2008). Kreiranje inkluzivnog vrtića. In Deca ometena u razvoju u redovnoj predškolskoj grupi. Beograd: Centar za primenjenu psihologiju | |
| Verissimo, A., van Borsel, J., & de Britto Pereira, M. (2012). Residual /s/ and /r/ distortions: The perspective of the speaker. International Journal of Speech-Language Pathology, 14(2), 183-186. https://doi.org/10.3109/17549507.2011.616601 | |
| Vigotski, L. S. (1977). Mišljenje i govor. Beograd: Nolit | |
| Vuković, B. Z., Ristić, I. D., & Ćalasan, S. V. (2024). Inclusion in education and hearing impairment. Obrazovanje i vaspitanje, 19(21), 79-95. https://doi.org/10.5937/obrvas19-51279 | |
| Williams, D., & Dietrich, S. (2001). Perceptions of communicative disorders: Verification and specification of rater variables. Journal of Communication Disorders, 34, 355-366 |