SVETOSAVSKE PROSLAVE SRPSKIH ŠKOLA U BITOLJSKOM VILAJETU OD 1898. DO 1912. GODINE

Vukašin D. DEDOVIĆ[1] OŠ „Svetozar Marković“ Kraljevo, Srbija

[1] https://orcid.org/0009-0002-5229-2503 е-mail: v.dedovic@hotmail.com

 

jezik rada: srpski
vrsta rada: pregledni ćlanak
DOI: 10.5937/obrvas19-52112

objavljen u SCIndeksu: 15.01.2025.

Summary

Educational systems around the world are continuously improving their policies and strategic documents, aiming to improve the curricula. The same approach can be noticed in the countries of so called “Dinaric region” (Western Balkan countries + Croatia + Slovenia).  One of the most common strategic direction is work on development of students’ language literacy. It is implemented through teachers work, but it must be evaluated through testing of student achievements at national level and through international educational studies, as PIRLS.The aim of this research paper is to explorethe possibilities how national curriculums in in six educational systems of dinaric countriesdeal with language literacy and the development of reading skills. We also compare those curricula and try to find the reasons that may also affect students achievement. Despite the conclusion that time recommended for mother language classes in dinaric countries is similar and within the limits of the average time in other European countries, teaching effects are not the same.

Kljične reči: Bitoljski vilajet; proslava, Dan Svetoga Save, srpske škole, rezanje kolača.

 

Reference

Arhiv Srbije, Ministarstvo inostranih dela, Političko-prosvetno odeljenje (AS, MID, PPO). APA: Arhiv Srbije. (n.d.). Ministarstvo inostranih dela, Političko-prosvetno odeljenje [AS, MID, PPO]
Arhiv Srbije, Kraljevsko srpsko poslanstvo u Carigradu (AS, KSPC, fasc. 65, 66, 69, 70, 71, 72, 73). APA: Arhiv Srbije. (n.d.). Kraljevsko srpsko poslanstvo u Carigradu [AS, KSPC, fasc. 65, 66, 69, 70, 71, 72, 73]
Arhiv Srpske akademije nauka i umetnosti, Zaostavština Mihaila Ristića (ASANU, MR, 14243). APA: Arhiv Srpske akademije nauka i umetnosti. (n.d.). Zaostavština Mihaila Ristića [ASANU, MR, 14243]
Arhiv Srpske akademije nauka i umetnosti, (ASANU, Pera Ž. Ilić, „Na narodnoj mobi“, 10705). APA: Arhiv Srpske akademije nauka i umetnosti. (n.d.). Pera Ž. Ilić, „Na narodnoj mobi“ [ASANU, Pera Ž. Ilić, 10705]
Arhiv Srpske akademije nauka i umetnosti, (ASANU, Zaostavština Stevana Simića, rukopis, inv.br. 13313. „Uspomene o ljudima i događajima u Makedoniji od 1912. do 1941. godine“). APA: Arhiv Srpske akademije nauka i umetnosti. (n.d.). Zaostavština Stevana Simića, rukopis, inv.br. 13313. „Uspomene o ljudima i događajima u Makedoniji od 1912. do 1941. godine“ [ASANU, Zaostavština Stevana Simića]
Arhivsko odeljenje Narodne biblioteke Srbije, Posebna zbirka, fascikla Jovan Hadži Vasiljević (PZ NBS, F JHV) P 413. APA: Arhivsko odeljenje Narodne biblioteke Srbije. (n.d.). Posebna zbirka, fascikla Jovan Hadži Vasiljević [PZ NBS, F JHV, P 413]
Aleksić-Pejaković, L., & Anić, Ž. (2008). Dokumenta o spoljnoj politici Kraljevine Srbije 1903-1914, knj. II, sv. 4/2, juli-decembar 1907. i Dodatak 2 za tu godinu. Beograd: SANU
Aleksić-Pejaković, L. (2008). Dokumenta o spoljnoj politici Kraljevine Srbije 1903-1914, knj. II, Dodatak 1 (Organizacija Srpska odbrana 1903-1905). Beograd: SANU
Radenić, A. (1991). Dokumenta o spoljnoj politici Kraljevine Srbije 1903-1914, knj. I, sv. I, (29. maj/11. jun 1903-14/27. februar 1904). Beograd: SANU
Radenić, A. (1998). Dokumenta o spoljnoj politici Kraljevine Srbije 1903-1914, knj. I, sv. II, (15/28. februar 1904-31. decembar 1904/13. januar 1905). Beograd: SANU
Božović, G. (1908). Pismo iz Bitolja. Proslava Svetoga Save, Carigradski glasnik, 5, 1-1
Dedović, V. (2016). Rad Srbije na zaštiti državnih i nacionalnih interesa u Makedoniji od 1885. do 1912. godine. Kosovska Mitrovica: Filozofski fakultet. https://nardus.mpn.gov.rs/bitstream/handle/123456789/7253/Disertacija.p df?sequence=6&isAllowed=y
Đilas, J. (1969). Srpske škole na Kosovu od 1856. do 1912. godine. Priština
Hadži Vasiljević, J. (1928). Prosvetne i političke prilike u južnim srpskim oblastima u XIX veku. Beograd
Hadži Vasiljević, J. (1911). Grad Bitolj. Brastvo (Beograd), XIV, 202-258
Hadži Vasiljević, J. (1935). Sveti Sava. Kalendar Vardar za 1936. godinu, XXIV, 130-142. Beograd
Ivanić, I. (1902). Iz crkvene istorije Srba u Turskoj u XVIII i XIX veku. Beograd-Novi Sad
Ivanić, I. (1908). Makedonija i Makedonci, opis zemlje i naroda (knj. II, Dodatak, Crna knjiga, Spisak Srba poginulih od 1897-1909. godine od agenata bugarskog komiteta u južnoj Staroj Srbiji i Makedoniji). Novi Sad
Jovanović-Kodža, A. (1937). Srpske škole i četnički pokret u Južnoj Srbiji pod Turcima. In Spomenica 25-godišnjice oslobođenja Južne Srbije (pp. 271-307). Skoplje
Jovanović, M. J. (1990). Južna Srbija od kraja XVIII veka do oslobođenja (reprint izdanje). Beograd
Milićević, M. (1868). Škole u Srbiji. Glasnik učenog društva, XXIV. Beograd
Novakov, A. (2014). Srednje srpske škole u Osmanskom carstvu (1878-1912) (doktorska disertacija). Novi Sad: Filozofski fakultet. https://nardus.mpn.gov.rs/handle/123456789/8129?locale-attribute=sr_RS
Novakov, A. (2017). Jubilej -120 godina od osnivanja Srpske muške gimnazije u Bitolju (Izveštaj Petra R. Kosovića o Srpskoj muškoj gimnaziji u Bitolju).Zbornik Matice srpske za istoriju, 96, 131-157
Pejin, J. (1999). O obnovi rada i osnivanju srpskih škola u Makedoniji 1897. godine. Vardarski zbornik, 1, 323-327
Stanić, M. (1999). Uspomene na mitropolite sa kojima sam radio -Mihaila Ristića. Vardarski zbornik, 2, 69-141
Stojančević, V. (1999). Političke i crkveno-školske prilike kod stanovništva srpske nacionalnosti u Bitoljskom vilajetu početkom XX veka. Vardarski zbornik, 1, 27-51
Šešum, U. (2013). Društvo protiv Srba 1897-1902. Metodi i mere bugarske diplomatije, Egzarhije i Bugarsko-makedonsko-odrinske revolucionarne organizacije protiv širenja srpskog uticaja u Južnoj Staroj Srbiji i Makedoniji 1897-1902. Srpske studije, 4, 73-103
Šešum, U. (2020). Srpske škole i učitelji u Staroj Srbiji i Makedoniji u Velikoj istočnoj krizi. In Zbornik radova sa naučnog skupa Jovan Ristić, državnik i diplomata – Berlinski kongres (pp. 147-200). Kragujevac: Istorijski arhiv Šumadije
Tomić, S. (1936). Proslava Svetoga Save u srpskim školama u vreme Tursko u Staroj Srbiji i Makedoniji. Južni pregled (Skoplje), I, 11-36
Veselinović, M. V. (1897). Statistika srpskih škola u Turskoj (u Staroj Srbiji i Makedoniji) za 1895/1896. školsku godinu. Beograd
Veselinović, M. V. (1908). Sveti Sava. Školski zaštitnik u Srba. Brastvo (Beograd), XII-XIII, 21-133
Vučetić, B. (2014). Prosvetni rad Srbije u Turskoj od 1820. do 1912. godine. Mešovita građa, nova serija, XXXV, 263-300. Beograd
Vučetić, B. (2018). Uspomena o ljudima i događajima u Makedoniji Stevana Simića. Mešovita građa, nova serija, XXXIX, 233-258. Beograd
Zafirović, S. (1934). Srpske gimnazije u Carigradu, Solunu i Skoplju, istorijski pregled njihova života i rada (1892-1894). In Spomenica četrdesetogodišnjice Državne muške gimnazije u Skopju (1894-1934) (pp. 74-77). Skoplje
Zafirović, S. (1937). Istorija naše nacionalne prosvete u Južnoj Srbiji do 1912. godine. Južna Srbija, I, 43-49. Beograd
Živković Hristić, Z. (2009). Sećanja Svetozara Tomića na Svetosavske proslave u Staroj Srbiji i Makedoniji krajem XIX i početkom XX veka. Bratstvo, XIII, 191-200