SVETOSAVSKE PROSLAVE SRPSKIH ŠKOLA U BITOLJSKOM VILAJETU OD 1898. DO 1912. GODINE
Vukašin D. DEDOVIĆ[1] OŠ „Svetozar Marković“ Kraljevo, Srbija
[1] https://orcid.org/0009-0002-5229-2503 е-mail: v.dedovic@hotmail.com
jezik rada: srpski
vrsta rada: pregledni ćlanak
DOI: 10.5937/obrvas19-52112
objavljen u SCIndeksu: 15.01.2025.
Summary
Educational systems around the world are continuously improving their policies and strategic documents, aiming to improve the curricula. The same approach can be noticed in the countries of so called “Dinaric region” (Western Balkan countries + Croatia + Slovenia). One of the most common strategic direction is work on development of students’ language literacy. It is implemented through teachers work, but it must be evaluated through testing of student achievements at national level and through international educational studies, as PIRLS.The aim of this research paper is to explorethe possibilities how national curriculums in in six educational systems of dinaric countriesdeal with language literacy and the development of reading skills. We also compare those curricula and try to find the reasons that may also affect students achievement. Despite the conclusion that time recommended for mother language classes in dinaric countries is similar and within the limits of the average time in other European countries, teaching effects are not the same.
Kljične reči: Bitoljski vilajet; proslava, Dan Svetoga Save, srpske škole, rezanje kolača.
Reference
Arhiv Srbije, Ministarstvo inostranih dela, Političko-prosvetno odeljenje (AS, MID, PPO). APA: Arhiv Srbije. (n.d.). Ministarstvo inostranih dela, Političko-prosvetno odeljenje [AS, MID, PPO] | |
Arhiv Srbije, Kraljevsko srpsko poslanstvo u Carigradu (AS, KSPC, fasc. 65, 66, 69, 70, 71, 72, 73). APA: Arhiv Srbije. (n.d.). Kraljevsko srpsko poslanstvo u Carigradu [AS, KSPC, fasc. 65, 66, 69, 70, 71, 72, 73] | |
Arhiv Srpske akademije nauka i umetnosti, Zaostavština Mihaila Ristića (ASANU, MR, 14243). APA: Arhiv Srpske akademije nauka i umetnosti. (n.d.). Zaostavština Mihaila Ristića [ASANU, MR, 14243] | |
Arhiv Srpske akademije nauka i umetnosti, (ASANU, Pera Ž. Ilić, „Na narodnoj mobi“, 10705). APA: Arhiv Srpske akademije nauka i umetnosti. (n.d.). Pera Ž. Ilić, „Na narodnoj mobi“ [ASANU, Pera Ž. Ilić, 10705] | |
Arhiv Srpske akademije nauka i umetnosti, (ASANU, Zaostavština Stevana Simića, rukopis, inv.br. 13313. „Uspomene o ljudima i događajima u Makedoniji od 1912. do 1941. godine“). APA: Arhiv Srpske akademije nauka i umetnosti. (n.d.). Zaostavština Stevana Simića, rukopis, inv.br. 13313. „Uspomene o ljudima i događajima u Makedoniji od 1912. do 1941. godine“ [ASANU, Zaostavština Stevana Simića] | |
Arhivsko odeljenje Narodne biblioteke Srbije, Posebna zbirka, fascikla Jovan Hadži Vasiljević (PZ NBS, F JHV) P 413. APA: Arhivsko odeljenje Narodne biblioteke Srbije. (n.d.). Posebna zbirka, fascikla Jovan Hadži Vasiljević [PZ NBS, F JHV, P 413] | |
Aleksić-Pejaković, L., & Anić, Ž. (2008). Dokumenta o spoljnoj politici Kraljevine Srbije 1903-1914, knj. II, sv. 4/2, juli-decembar 1907. i Dodatak 2 za tu godinu. Beograd: SANU | |
Aleksić-Pejaković, L. (2008). Dokumenta o spoljnoj politici Kraljevine Srbije 1903-1914, knj. II, Dodatak 1 (Organizacija Srpska odbrana 1903-1905). Beograd: SANU | |
Radenić, A. (1991). Dokumenta o spoljnoj politici Kraljevine Srbije 1903-1914, knj. I, sv. I, (29. maj/11. jun 1903-14/27. februar 1904). Beograd: SANU | |
Radenić, A. (1998). Dokumenta o spoljnoj politici Kraljevine Srbije 1903-1914, knj. I, sv. II, (15/28. februar 1904-31. decembar 1904/13. januar 1905). Beograd: SANU | |
Božović, G. (1908). Pismo iz Bitolja. Proslava Svetoga Save, Carigradski glasnik, 5, 1-1 | |
Dedović, V. (2016). Rad Srbije na zaštiti državnih i nacionalnih interesa u Makedoniji od 1885. do 1912. godine. Kosovska Mitrovica: Filozofski fakultet. https://nardus.mpn.gov.rs/bitstream/handle/123456789/7253/Disertacija.p df?sequence=6&isAllowed=y | |
Đilas, J. (1969). Srpske škole na Kosovu od 1856. do 1912. godine. Priština | |
Hadži Vasiljević, J. (1928). Prosvetne i političke prilike u južnim srpskim oblastima u XIX veku. Beograd | |
Hadži Vasiljević, J. (1911). Grad Bitolj. Brastvo (Beograd), XIV, 202-258 | |
Hadži Vasiljević, J. (1935). Sveti Sava. Kalendar Vardar za 1936. godinu, XXIV, 130-142. Beograd | |
Ivanić, I. (1902). Iz crkvene istorije Srba u Turskoj u XVIII i XIX veku. Beograd-Novi Sad | |
Ivanić, I. (1908). Makedonija i Makedonci, opis zemlje i naroda (knj. II, Dodatak, Crna knjiga, Spisak Srba poginulih od 1897-1909. godine od agenata bugarskog komiteta u južnoj Staroj Srbiji i Makedoniji). Novi Sad | |
Jovanović-Kodža, A. (1937). Srpske škole i četnički pokret u Južnoj Srbiji pod Turcima. In Spomenica 25-godišnjice oslobođenja Južne Srbije (pp. 271-307). Skoplje | |
Jovanović, M. J. (1990). Južna Srbija od kraja XVIII veka do oslobođenja (reprint izdanje). Beograd | |
Milićević, M. (1868). Škole u Srbiji. Glasnik učenog društva, XXIV. Beograd | |
Novakov, A. (2014). Srednje srpske škole u Osmanskom carstvu (1878-1912) (doktorska disertacija). Novi Sad: Filozofski fakultet. https://nardus.mpn.gov.rs/handle/123456789/8129?locale-attribute=sr_RS | |
Novakov, A. (2017). Jubilej -120 godina od osnivanja Srpske muške gimnazije u Bitolju (Izveštaj Petra R. Kosovića o Srpskoj muškoj gimnaziji u Bitolju).Zbornik Matice srpske za istoriju, 96, 131-157 | |
Pejin, J. (1999). O obnovi rada i osnivanju srpskih škola u Makedoniji 1897. godine. Vardarski zbornik, 1, 323-327 | |
Stanić, M. (1999). Uspomene na mitropolite sa kojima sam radio -Mihaila Ristića. Vardarski zbornik, 2, 69-141 | |
Stojančević, V. (1999). Političke i crkveno-školske prilike kod stanovništva srpske nacionalnosti u Bitoljskom vilajetu početkom XX veka. Vardarski zbornik, 1, 27-51 | |
Šešum, U. (2013). Društvo protiv Srba 1897-1902. Metodi i mere bugarske diplomatije, Egzarhije i Bugarsko-makedonsko-odrinske revolucionarne organizacije protiv širenja srpskog uticaja u Južnoj Staroj Srbiji i Makedoniji 1897-1902. Srpske studije, 4, 73-103 | |
Šešum, U. (2020). Srpske škole i učitelji u Staroj Srbiji i Makedoniji u Velikoj istočnoj krizi. In Zbornik radova sa naučnog skupa Jovan Ristić, državnik i diplomata – Berlinski kongres (pp. 147-200). Kragujevac: Istorijski arhiv Šumadije | |
Tomić, S. (1936). Proslava Svetoga Save u srpskim školama u vreme Tursko u Staroj Srbiji i Makedoniji. Južni pregled (Skoplje), I, 11-36 | |
Veselinović, M. V. (1897). Statistika srpskih škola u Turskoj (u Staroj Srbiji i Makedoniji) za 1895/1896. školsku godinu. Beograd | |
Veselinović, M. V. (1908). Sveti Sava. Školski zaštitnik u Srba. Brastvo (Beograd), XII-XIII, 21-133 | |
Vučetić, B. (2014). Prosvetni rad Srbije u Turskoj od 1820. do 1912. godine. Mešovita građa, nova serija, XXXV, 263-300. Beograd | |
Vučetić, B. (2018). Uspomena o ljudima i događajima u Makedoniji Stevana Simića. Mešovita građa, nova serija, XXXIX, 233-258. Beograd | |
Zafirović, S. (1934). Srpske gimnazije u Carigradu, Solunu i Skoplju, istorijski pregled njihova života i rada (1892-1894). In Spomenica četrdesetogodišnjice Državne muške gimnazije u Skopju (1894-1934) (pp. 74-77). Skoplje | |
Zafirović, S. (1937). Istorija naše nacionalne prosvete u Južnoj Srbiji do 1912. godine. Južna Srbija, I, 43-49. Beograd | |
Živković Hristić, Z. (2009). Sećanja Svetozara Tomića na Svetosavske proslave u Staroj Srbiji i Makedoniji krajem XIX i početkom XX veka. Bratstvo, XIII, 191-200 |